Türkiye’nin Bilim-Teknoloji Politikalarında Kütüphane Kurumuna Yaklaşım
DOI:
https://doi.org/10.15612/BD.2012.168Anahtar Kelimeler:
Bilim ve teknoloji politikaları, Kütüphaneler, TürkiyeÖzet
Bu çalışmada, Türkiye’nin 2000 yılı sonrası bilim-teknoloji politikalarında kütüphane kurumuna ilişkin yaklaşımın değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Öncelikle konuyla ilgili kavramsal bilgiler verilmiş, daha sonra Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (2001), Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (2008), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2011), Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği (2002), Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği (2008), 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (2008), Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı, Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001- 2005, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), Bilgi Toplumu Stratejisi (2006-2010) ve Eylem Planı, Orta Vadeli Program (2012-2014), DPT Stratejik Planı (2009-2013), Türk Bilim ve Teknoloji Politikası (1993-2003), Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları: 2003-2023 Strateji Belgesi (Vizyon 2023), Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (2005-2010), Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) Stratejisi Uygulama Planı (2007-2010), Ulusal Yenilik Stratejisi (2008-2010), Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22.Toplantısı (2010), Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (2011-2016), Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Stratejisi ve Eylem Planı (2011-2016) ve TÜBİTAK 2008-2012 Stratejik Planı, Türkiye Ulusal Programı (2008), Türkiye’nin AB Müktesebatına Uyum Programı (2007-2013), 59, 60 ve 61. Hükümet Programı, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Programları incelenmiştir. Çalışma sonucunda, Türkiye’nin bilim-teknoloji politikalarında kütüphane kurumuna ilişkin yaklaşımın son derece zayıf olduğu ve kütüphane kurumunun bu politikaların zorunlu bir parçası olarak görülmediği anlaşılmıştır. Kütüphanecilerin çağdaş bir bilim-teknoloji politikası oluşturulması için politika süreçlerine müdahale etmeleri önerilmiştir.
İndirmeler
Referanslar
5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 3). (2008). T.C. Resmi Gazete, 2781, 07 Temmuz 2009. 17 Kasım 2011 tarihinde http://www.sanayi.gov.tr/Files/Mevzuat/9-5746-sayili-kanun-maliy-20042010143508.pdf adresinden erişildi.
I. Erdoğan Hükümeti Programı. (2003). 6 Şubat 2012 tarihinde http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP59.htm adresinden erişildi.
II. Erdoğan Hükümeti Programı. (2007). 6 Şubat 2012 tarihinde http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP60.htm adresinden erişildi.
III. Erdoğan Hükümeti Programı. (2011). 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP61.htm adresinden erişildi.
AKP. (2011). Program. 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.akparti.org.tr/akim/program.pdf adresinden erişildi.
Al, U. (2008). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: Atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun. (2008). T.C. Resmi Gazete, 26814, 28 Şubat 2008. 17 Kasım 2011 tarihinde http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.5746&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= adresinden erişildi.
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği. (2008). T.C. Resmi Gazete, 26953, 31 Temmuz 2008. 17 Kasım 2011 tarihinde http://www.sanayi.gov.tr/Files/Mevzuat/26953_sayili_ar_ge-faaliy-14042010024530.zip adresinden erişildi.
Aşukin, N. S., Butırskiy, N. P., Veber, A. B., Davıdov, A. İ., İlina, İ .V., Kirillova, L. V. ve diğerleri (1979). Politika sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınları.
Avrupa Birliği Bakanlığı. (2007). Türkiye’nin AB Müktesebatına Uyum Programı (2007-2013). 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=6&l=1 adresinden erişildi.
Avrupa Birliği Bakanlığı. (2008). Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye ulusal programı. 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/UlusalProgram/UlusalProgram_2008/Tr/pdf/up2008_tr.zip adresinden erişildi.
BDP. (2011). Parti programı. 18 Kasım 2011 tarihinde http://bdpblog.wordpress.com/partiprogramimiz adresinden erişildi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2011). T:C. Resmi Gazete, 27958, 8 Haziran 2011. 5 Şubat 2012 tarihinde http://www.sanayi.gov.tr/Files/Mevzuat/20110608m1-3-11082011145627.pdf adresinden erişildi.
CHP. (2011). Cumhuriyet Halk Partisi programı: Çağdaş Türkiye için değişim. 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.chp.org.tr/wp-content/uploads/chpprogram.pdf adresinden erişildi.
Çakın, İ. (1983). Üniversite-kütüphane ilişkisi. Türk Kütüphaneciliği, 32(2), 61-64.
DPT. (2000). Uzun vadeli strateji ve sekizinci beş yıllık kalkınma planı 2001-2005. 5 Şubat 2012 tarihinde http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/plan8str.pdf adresinden erişildi.
DPT. (2006a). Bilgi toplumu stratejisi (2006-2010). Ankara: DPT.
DPT. (2006b). Bilgi toplumu stratejisi (2006-2010): Eylem Planı. Ankara: DPT.
DPT. (2006c). Dokuzuncu kalkınma planı (2007-2013). 31 Ekim 2011 tarihinde http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf adresinden erişildi.
DPT. (2009). Stratejik plan (2009-2013). Ankara: DPT.
Drake, M. A. (2001). Science, technology, and information. Journal of Academic Librarianship, 27(4), 260-262. 19 Nisan 2012 tarihinde http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0099133301002130 adresinden erişildi.
Fenerci, T. (2003). Kütüphanecilik ve disiplinlerarası niteliği. Türk Kütüphaneciliği, 17(3), 283-293.
Gray, J. (1988). National information policies: Problems and progress. London: Mansell Publishing Limited.
Hill, M. W. (1994). National information policies and strategies: An overview and bibliographic survey. London: Bowker Saur.
Keseroğlu, H. S. (1989). Halk kütüphanesi politikası ve Türkiye Cumhuriyeti’nde durum. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi.
Keseroğlu, H. S. (2005). Kütüphanenin tözü: Tarih öncesi dönemde bilgi. Türk Kütüphaneciliği, 19(3), 1-12.
Keseroğlu, H.S. (2010). Bilginin bilgisi: Kütüphane ve bilgibilim kuramı sorunsalı. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 685-704.
MHP. (2009). Parti programı: “Geleceğe Doğru”. 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.mhp.org.tr/kitaplar/mhp_parti_programi_2009_opt.pdf adresinden erişildi.
Montviloff, V. (1990). National information policies: A handbook on the formulation, approval, implementation, operation of a national policy on information. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Oğuz, E. S. (2010). Türkiye’de kültür politikaları ve kütüphaneler 1923-1980. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Smith, E. (1993). Kütüphaneci, bilim adamı ve araştırma kütüphanesinin geleceği. (A. Çelik, Çev.). Ankara: ÜNAK.
T. C. Kalkınma Bakanlığı. (2011a). 1960 sonrası dönemde planlama. 08 Aralık 2011 tarihinde http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc=A2D72737189B2352663AF614EDEE804E7FC8EC4BC3D9F63C52ACD642CE792748 adresinden erişildi.
T. C. Kalkınma Bakanlığı. (2011b). Orta vadeli program (2012-2014). Ankara: Kalkınma Bakanlığı. 17 Nisan 2012 tarihinde http://www.kalkınma.gov.tr/DocObjects/Download/13636/OVP_20122014_Baski.pdf adresinden erişildi.
T. C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. (2009). 2010-2014 stratejik planı. 03 Kasım 2011 tarihinde http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/stb_stratejik_plan_2010_2-31032010030006.pdf adresinden erişildi.
TDK. (2005). Türkçe sözlük (10.bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (2001). T.C. Resmi Gazete, 24454, 6 Temmuz 2001. 17 Kasım 2011 tarihinde http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.4691&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0 adresinden erişildi.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği. (2002). T.C. Resmi Gazete. 19 Haziran 2002. 17 Kasım 2011 tarihinde http://www.sanayi.gov.tr/Files/Mevzuat/4691-teknolojigelistirme-15042010163526.pdf adresinden erişildi.
Toplu, M. (1999). Türkiye’de ulusal enformasyon ve bilim politikaları alanındaki yaklaşımlar. Türk Kütüphaneciliği, 13(4), 335-362.
TÜBİTAK. (1993). Türk bilim ve teknoloji politikası: 1993-2003. Ankara: TÜBİTAK.
TÜBİTAK. (2004). Ulusal bilim ve teknoloji politikaları: 2003-2023 strateji belgesi. Ankara: TÜBİTAK. 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//vizyon2023/Vizyon2023_Strateji_Belgesi.pdf adresinden erişildi.
TÜBİTAK. (2005). Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (BTP-UP) (2005-2010). 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//BTYPD/strateji_belgeleri/BTP_UP_2005_2010.pdf adresinden erişildi.
TÜBİTAK. (2007a). Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Yenilik (BTY) stratejisi uygulama planı (2007-2010). 02 Kasım 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//BTYPD/strateji_belgeleri/Uluslararasi_BTY_Stratejisi_UP_2007_2010.pdf adresinden erişildi.
TÜBİTAK. (2007b). Ulusal yenilik stratejisi (2008-2010). 18 Kasım 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//BTYPD/strateji_belgeleri/Ulusal_Yenilik_Stratejisi_2008_2010.pdf adresinden erişildi.
TÜBİTAK. (2007c). TÜBİTAK 2008-2012 stratejik planı. Ankara: TÜBİTAK.
TÜBİTAK. (2010a). Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 22. Toplantısı: Gelişmelere ilişkin değerlendirmeler. Ankara: TÜBİTAK.
TÜBİTAK. (2010b). Ulusal bilim, teknoloji ve yenilik stratejisi (2011-2016). Ankara: TÜBİTAK.
TÜBİTAK. (2010c). Bilim ve teknoloji insan kaynağı stratejisi ve eylem planı (2011-2016). Ankara: TÜBİTAK. 17. Aralık 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/sid/1049/pid/468/index.htm adresinden erişildi.
TÜBİTAK. (2011). Uluslararası bilim, teknoloji ve yenilik stratejisi (2007-2010). 17 Aralık 2011 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/sid/1046/pid/468/index.htm;jsessionid=F24F13164FBABE430B831E3B279FC9EE adresinden erişildi.
Türkcan, E. (2009). Dünyada ve Türkiye’de bilim, teknoloji ve politika. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Türkiye Cumhuriyet Anayasası. (2011). 5 Aralık 2011 tarihinde http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2709&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= adresinden erişildi.
Uçak, N. Ö. (1995). Kütüphaneleri etkileyen teknolojik yenilikler ve geleceğin kütüphaneleri. Türk Kütüphaneciliği, 9(1), 49-55.
UNESCO. (2011). UNESCO public library manifesto. 29 Kasım 2011 tarihinde http://www.unesco.org/webworld/libraries/manifestos/libraman.html adresinden erişildi.
Yılmaz, B. (2004). Türkiye’de eğitim politikası ve kütüphane. Ankara: Türk Kütüphanecileri Derneği Ankara Şubesi.
Yılmaz, B. (2008). İlkçağ Anadolu uygarlıklarında sosyo-ekonomik ve kültürel yapı bağlamında kütüphane/arşiv kurumu. Türk Kütüphaneciliği, 22(3), 351-376.
Yılmaz, B. (2009). Türkiye’de kültür politikası ve kütüphane: 1980 sonrası durum. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği Ankara Şubesi.
Yücel, İ. H. (2006). Türkiye’de bilim teknoloji politikaları ve iktisadi gelişmenin yönü. Ankara: DPT.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
