Atıf Analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü Tezlerinde Atıf Yapılan Kaynaklar
DOI:
https://doi.org/10.15612/BD.2004.497Anahtar Kelimeler:
Tezler-Bibliyometrik özellikler, Atıf analizi, Literatür eskimesiÖzet
Bibliyometri, yayınların ya da belgelerin yazar, konu, yayın bilgisi, atıf yapılan kaynaklar, vb. gibi belirli özelliklerinin niceliksel olarak analizi ile ilgilenir. Elde edilen bibliyometrik verilere dayanarak çeşitli disiplinlerde bilimsel iletişim sürecinin nasıl gerçeklefltiği araştırılabilir. Bu araştırmada Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünde 1974-2002 yılları arasında yapılan 100 adet yüksek lisans ve doktora tezi bibliyometrik özellikleri açısından incelenmektedir. Bölümde yapılan tezler ortalama 171 sayfa uzunluğundadır. Tezlerdeki ortalama atıf sayısı ise 70’tir. Doktora tezleri ortalama 275 sayfa, yüksek lisans tezleriyse 142 sayfa uzunluğundadır. Doktora tezlerindeki ortalama atıf sayısı (132) yüksek lisans tezlerindeki ortalama atıf sayısından (53) yaklaşık 2,5 kat daha yüksektir. Tezlerde yer alan toplam 7019 atıfın %50’si kitaplara, %42’si dergilere, %3’ü tezlere, %3’ü elektronik yayınlara, %2’si ise diğer yayınlara (yayımlanmamış makaleler, görüşmeler, arşiv belgeleri) yapılmıştır. En çok atıf yapılan dergiler sıralamasında Türk Kütüphaneciliği, Resmî Gazete, College & Research Libraries, Library Trends, Library Journal, Journal of the American Society for Information Science ve Unesco Bulletin for Libraries dergileri başta gelmektedir. Toplam atıfların %32’si 4, %67’si 38 dergide yayımlanan makalelere yapılmıştır. Yabancı dergilere yapılan atıfların dağılımı Bradford’un Saçılım Yasasına uygunluk göstermektedir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların yarı yaşamı (half-life) dokuz yıldır. Yüksek lisans tezlerinde atıf yapılan kaynaklar doktora tezlerinde atıf yapılan kaynaklardan daha gençtir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların büyük bir çoğunluğu tek yazarlıdır. Araştırmada elde edilen bibliyometrik bulgular kütüphane koleksiyonlarının değerlendirilmesinde ve kütüphanecilik alanında çekirdek dergi koleksiyonu oluşturulmasında kullanılabilir.
İndirmeler
Referanslar
Alkan, N. (1998). Temel ve uygulamalı bilim dallarında etki faktörü değeri en yüksek olan süreli yayınların Ankara’daki üniversite kütüphanelerinde bulunabilirliği. Türk Kütüphaneciliği, 12, 279-305.
Alkan, N. (1999). Tıp ve sağlık bilimleri dallarının 1990’larda etki faktörü değeri en yüksek olan süreli yayınları ve bunların Ankara’daki ilgili kütüphanelerde bulunabilirliği. Ö. Bayram, E. Erkan, T. Gülle, D. Toplu, M. Toplu ve E. Yılmaz (Yay. Haz.), Bilginin Serüveni: Dünü, bugünü ve yarını..: Türk Kütüphaneciler Derneği’nin Kuruluşunun 50. Yıl Uluslararası Sempozyumu bildirileri: 17-21 Kasım 1999 Ankara içinde (ss. 278-300). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
Altınörs, G. (1983). Türkiye’de kütüphanecilik bilim dalı konusunda yapılmış olan doçentlik, doktora ve bilim uzmanlığı tezlerinde kullanılmış olan araştırma metodları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Bayram, Ö. (Gökkurt). (1998). Atıf verisi (citation data) ve enformetrik yasalar: Türk kütüphanecilik literatüründeki doktora tezleri üzerinde bir uygulama. Türk Kütüphaneciliği, 12, 21-32.
Broadus, R. N. (1987). Early approaches to bibliometrics. Journal of the American Society for Information Science, 38, 127-129.
Buttlar, L. (1999). Information sources in library and information science doctoral research. Library and Information Science Research, 21, 227-245.
Çakın, Y. (1980). Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni’nin içerik ve yazar yönünden değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Denkel, A., Kâğıtçıbaşı, Ç., Pak, N. K., ve Pamuk, Ş. (1999). Türkiye’de sosyal bilimlerin uluslararası yayın performansı. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
Earle, P. ve Vickery, B. (1969). Social science literature use in the UK as indicated by citations. Journal of Documentation, 25, 123-141.
Edwards, S. (1999). Citation analysis as a collection development tool: A bibliometric study of polymer science theses and dissertations. Serials Review, 25, 11-20.
Garfield, E. (1988). Announcing the SCI compact disc edition: CD-ROM gigabyte storage technology, novel software, and bibliographic coupling make desktop research and discovery a reality. Current Contents, 22, 3-5. 11 Aralık 2003 tarihinde http://www.garfield.library.upenn.edu/essays/v11p160y1988.pdf adresinden erişildi.
Garfield, E. (1980). Bradford’s Law and related statistical patterns. Current Contents, 19, 5-12. 10 Kasım 2003 tarihinde http://www.garfield.library.upenn.edu/essays/v4p476y1979-80.pdf adresinden erişildi.
Gooden, A. M. (2001). Citation analysis of chemistry doctoral dissertations: An Ohio State University case study. Issues in Science and Technology Librarianship, 32. 24 Temmuz 2003 tarihinde http://www.istl.org/istl/01-fall/refereed.html adresinden erişildi.
Gökkurt, Ö. (1997a). “Citation” indeks ve “citation” analizi: Enformetrik bir model çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Gökkurt, Ö. (1997b). Yoğunlaşma teorisi ve atıf analizinde kullanımı. B. Yılmaz (Yay. Haz.), Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıla Armağan içinde (ss. 153-161). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Gülgöz, S., Yedekçioğlu, Ö. A. ve Yurtsever, E. (2002). Turkey’s output in social science publications: 1970-1999. Scientometrics, 55, 103-121.
Gürdal, O. (2002). Altın yılını yaşayan Türk Kütüphaneciliği dergisinden yansımalar. Türk Kütüphaneciliği, 16, 321-328.
Herubel, J-P.V.M. (1991). Philosophy dissertation bibliographies and citations in serials evaluation. Serials Librarian, 20, 65-73.
Institute for Scientific Information. (2002). Journal Citation Reports. 21 Eylül 2003 tarihinde http://jcrweb.com adresinden erişildi.
Kum, İ. (1974). Türkiye’de tıp kütüphaneleri. Yayınlanmamış doçentlik tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kurbanoğlu, S. S. (1996). Türk kütüphanecilerinin kullandığı dergiler. Türk Kütüphaneciliği, 10, 105-118.
Kushkowski, J. D., Parsons, K. A., ve Wiese, W. H. (2003). Master’s and doctoral thesis citations: Analysis and trends of a longitudinal study. portal: Libraries and the Academy, 3, 459-479. 22 Eylül 2003 tarihinde http://muse.jhu.edu/journals/portal_libraries_and_the_academy/v003/3.3kushkowski.pdf adresinden erişildi.
Kuyper-Rushing, L. (1999). Identifying uniform core journal titles for music libraries: A dissertation citation study. College & Research Libraries, 60, 153-163.
LaBorie, T. ve Halperin, M. (1976). Citation patterns in Library Science Dissertations. Journal of Education for Librarianship, 14, 271-283.
Line, M. B. (1970). The ‘half-life’ of periodical literature: Apparent and real obsolescence. Journal of Documentation, 26, 46-54.
Meadows, A. J. (1967). The citation characteristics of astronomical research literature. Journal of Documentation, 23, 28-33.
Rousseau, R. (1988). Citation distribution of pure mathematics journals. L. Egghe and R. Rousseau (Ed.). Informetrics 87/88: Select Proceedings of the First International Conference on Bibliometrics and Theoretical Aspects of Information Retrieval: 25-28 August 1987 Diepenbeek, Belgium içinde (ss. 249-262). Amsterdam: Elsevier.
Sengupta, I. N. (1974). Impact of scientific periodicals on the advancement of medical knowledge: An objective method of analysis. International Library Review, 4, 169-195.
Smith, L. C. (1981). Citation analysis. Library Trends, 30, 83-106.
Sylvia, M. ve Lesher, M. (1995). What journals do psychology graduate students need? A citation analysis of thesis references. College & Research Libraries, 56, 313-318.
Tonta, Y. (2002). Türk Kütüphaneciliği dergisi, 1987-2001. Türk Kütüphaneciliği, 16, 282-320.
Tonta, Y. (2000). Contribution of Turkish researchers to the world’s biomedical literature (1988-1997). Scientometrics, 48, 71-84.
Tonta, Y. ve İlhan, M. (2002). Contribution of Hacettepe University Faculty of Medicine to the world’s biomedical literature (1988-1997). Scientometrics, 55, 123-136.
Tonta, Y. ve İlhan, M. (1997). Sosyal bilimlerde Türkiye’nin dünyadaki yeri. Türk Psikoloji Dergisi, 12, 67-75.
Walcott, R. (1994). Local citation studies: A shortcut to local knowledge. Science & Technology Libraries, 14(3), 1-14.
Walcott, R. (1991). Characteristics of citations in geoscience doctoral dissertations accepted at United States academic institutions 1981-1985. Science & Technology Libraries, 12(2), 5-16.
White, E. C. (1985). Bibliometrics: From curiosity to convention. Special Libraries, 76(1), 35-42.
Yılmaz, B. (1997). Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü lisansüstü tezlerinin niceliksel ve konusal analizi: 1974-1997. B. Yılmaz (Yay. Haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıla Armağan içinde (ss. 191-198). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Yılmaz, M. (2000). Türkiye’de kütüphane ve enformasyon bilimi alanında bilimsel iletişim meslek dergilerinde yansıması: Bibliyometrik bir analiz. A. Yontar (Yay. Haz.). Türkiye’de Kütüphane ve Enformasyon Biliminin Kurumsal Gelişimi içinde (ss. 29-48). İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi.
Yurtsever, E. ve Gülgöz, S. (1999). The increase in the rate of publications originating from Turkey. Scientometrics, 46, 321-336.
Yurtsever, E., Gülgöz, S., Yedekçioğlu, Ö. A., ve Tonta, M. (2002). Sağlık bilimleri, mühendislik ve temel bilimlerde Türkiye’nin uluslararası atıf dizinindeki yeri: 1973-1999. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
Yurtsever, E., Gülgöz, S., Yedekçioğlu, Ö. A. ve Tonta, M. (2001). Sosyal Bilimler Atıf Dizini’nde (SSCI) Türkiye: 1970-1999. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
Zipp, L. S. (1996). Thesis and dissertation citations as indicators of faculty research use of university library journal collections. Library Resources & Technical Services, 40, 335-342.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
