Endülüs Kütüphaneleri ve Bilimsel Bilginin Üretimine Katkıları
DOI:
https://doi.org/10.15612/BD.2018.674Anahtar Kelimeler:
Endülüs, Endülüs kütüphaneleri, Endülüs’te bilim, kütüphane, İslam kütüphaneleriÖzet
İslam Uygarlığı’nın temellerinin atıldığı andan itibaren bilim ve kültür hemen her alanın ön koşulu olarak görülmekle birlikte, dönemin gelişmiş uygarlıklarında yer alan her türlü bilimsel gelişim toplumsal zeminde farkındalık kazanmaya başlamıştır. Özelikle Emeviler devrinde başlatılan doğu ve batı klasiklerinin tercüme faaliyeti İslam toplumuna dönemin Rönesansını yaşatmıştır. Abbasilerle ivme kazanan bu bilimsel ve kültürel çalışmalar Arap toplumunun İber Yarımadası’na ayak basmasıyla birlikte farklı bir aşamaya gelmiş ve bu dönemde ortaya çıkan medreseler ve kütüphaneler aracılığıyla Avrupa’nın Ortaçağ’ın karanlığından kurtulmasına katkı sağlamıştır. Endülüs uygarlığı, çeşitli kültürel ve bilimsel birikimleri bir araya getirerek, benzersiz bir entelektüel yapının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ayrıca bilim adamlarının en büyük destekçisi olan kitap ve kütüphanelerin zenginleşerek, toplumun vazgeçilmezleri arasına girmesine olanak sağlamıştır.
Bu çalışmada, Endülüs kütüphanelerinin bilimsel bilginin üretilmesindeki rolünün açığa çıkartılması amaçlanmaktadır. Ayrıca bilimsel bilginin üretiminde kütüphanelerin önemi vurgulanmaktadır. Bu noktada Endülüs kütüphaneleri, çeviri faaliyetleri ve bilimsel gelişmeler yerli ve yabancı literatür temelinde incelenmiştir. Çalışma sonucunda Endülüs uygarlığı bünyesinde yürütülen çeviri faaliyetlerinin ve kurulan kütüphanelerin bilimsel ve kültürel alanlarda önemli katkıları olduğu görülmüştür.
İndirmeler
Referanslar
Albornoz-Sánchez, C. (1974). El Islam de España y el occidente. Madrid: Espasa Calpe.
Algül, H., Çetin, O. (1997). İslam tarihi. İstanbul: Gonca Yayınları.
Allen, M. P. (2008). Cultural flourishing in tenth century muslim Spain among muslıms, jews, and christians, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Georgetown University Washington D.C.
Brasa D. M. (1996). Metodos y cuestiones filosoficas en la escuela de traductores de Toledo. Revista Espanola de Flosofia Mediavel 3, 35-49. https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/174902.pdf adresinden erişildi.
Budak, M. A. (2016). Batı kaynaklarına göre Endülüs Medeniyeti’nin eğitim ve bazı bilim alanlarında Avrupa’ya katkıları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(23), 163-176. http://sbedergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/343/files/23-6-16102016.pdf adresinden erişildi.
Burnett, C. (1992). Translating Activity in Medieval Spain: In The Legacy of Muslim Spain, S. K. Jayyusi (Ed.), Handbuch der Orientalistik içinde (ss. 1036-1058). Leiden: E. J. Brill.
Burton, D. M. (2011). The history of mathematics an introductıon (7.bs.). New York: McGrawHill.
Castiglioni, A. (1960). The contribution of the jews to medicine. L. Finkelstein (Ed.), The jews: their history, culture and religion içinde (ss.1349-1376). New York: Harper and Brother Publishers.
Compier, A. H. (2011). How europe came to forget about its Arabic heritage. Al-Islam eGazette. https://www.alislam.org/egazette/articles/How-Europe-came-to-forget-Arabic-heritage.pdf adresinden erişildi.
Dossett, R. D. (2014). The historical influence of classical Islam on western humanistic education. International Journal of Social Science and Humanity, 4(2), 88-91. http://www.ijssh.org/papers/324-A00004.pdf adresinden erişildi.
el-Hamevi, Y. (1975). Mu ‘cemu’l-Buldân, Beyrut: Daru Sadır.
Erünsal, İ. E. (2017). Kütüphane. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (c. 27, ss. 11-32). http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c27/c270008.pdf adresinden erişildi.
Ferguson, N. (2011). Civilization: The west and the rest. New York: Penguin Press.
Gülersoy, A. E. (2014). Unutulmuş bir coğrafya ekolü: Belh coğrafya okulu. Electronic Turkish Studies, 9(11). https://www.researchgate.net/profile/Ali_Guelersoy/publication/271730282_Unutulmus_Bir_Cografya_Ekolue_Belh_Cografya_Okulu/links/5638af5408ae4bde5021cf1c/Unutulmus-Bir-Cografya-Ekolue-Belh-Cografya-Okulu.pdf adresinden erişildi.
Günay, D. (1999). Medreseden üniversiteye trajik bir yolculuk. Mimar ve Mühendis, 26, 41-49.
Hilal, C. (1986). Kurtuba fi’t-tarihi’l-İslâmî, el-Hey’eti’l-Mısriyyeti’l-Âmme li’l-Küttâb. Kahire.
Hitti, P. K. (1960). The Arabs (4.bs.). London: Macmillan Co. Ltd.
Hitti, P. K. (1980). Siyasi ve kültürel islam tarihi (S. Tuğ, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
İnân, M. A. (1997). Devletu’l-İslâm fi’l-Endelüs, I-II. Kahire: Mektebetü’l-Hanci.
İzzeti, E. (2003). İslam’ın yayılış tarihine giriş, (C. Koytak, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
Kurtkaya, Y. (2013). Endülüs aydınlanması ve boyutları. Hece Dergisi, 198, 381-401. http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/pdfViewer/index.xhtml?uId=4768&ioM=JournalIssue&pageNum=380&preview=true&isViewer=true#pagemode=bookmarks adresinden erişildi.
Lea, H. C. (2011). İspanya Müslümanları Hıristiyanlaştırılmaları ve sürülmeleri (A. Davudoğlu, Çev.). İstanbul: İnkılâb Yayınevi.
McKeon, R. (1975). The organization of sciences and the relations of cultures in the twevf and thirteenth centuries. J. E. Murdoch ve E. D. Sylla (Ed.), The cultural context of medieval learning içinde (ss. 151-191). Boston: D.Reidell Publishing Company.
Mez, A. (2000). Onuncu yüzyılda İslam medeniyeti (S. Şaban, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
Menendez, R. (1977). Espana, eslaban entre la Cristianidad y el Islam. Madrid: Espasa-Calpe.
Mitchell, J. ve Mitchell, H. B. (2009). Taking sides: Clashing views in World history: The ancient world to the pre-modern era (Cilt 1). London: McGraw-Hill/Dushkin.
Nübahi, E. (1995). Târîhu kudâti’l-Endelüs. Beyrut: Daru’lKutubi’l-İlmiyye.
Osseiran, S. (2004). Cultural symbiosis in al-Andalus. http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001367/136708eo.pdf adresinden erişildi.
Özdemir, M. (1995). Endülüs. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (c. XI, ss. 211-225). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Özdemir, M. (1997). Endülüs Müslümanları ilim ve kültür tarihi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Özdemir, M. (2013). Endülüs Müslümanları kültür ve medeniyet, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Öztunalı, O. (2017). Toledo çevirmenler okulunda gerçekleştirilen çalışmaların kültürlerarası yeri ve önemi, Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, 57(2). 1323-1329. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/2238/23258.pdf adresinden erişildi.
Palencia, A.G. (1955). Târîhu’l-fikri’l-endelusî (H. Mu’nis, Çev.). Kahire: Mektebetu’n-Nahdati’l Mısriyye.
Parlak, N. (2015). Endülüs’ te toplumsal kutuplaşmanın sebepleri ve kültürel sonuçları. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 12(1), 81-106. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/milel/article/view/5000198712/5000171581 adresinden erişildi.
Romano, D. (1996). Los hispanojudíos en la traducción y redacción de las obras científicas alfonsíes: La escuela de traductores de Toledo. Toledo: Diputaction Provincail de Toledo.
Şeyban, L. (2010). Endülüs’te Müslüman-Hıristiyan ilişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
Şeyban, L. (2014). Endülüs. http://content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/56686/26777/endulus_dersktp.pdf adresinden erişildi.
Ünsal, N. (2004). Ortacağ İspanyol edebiyatı tarihi. Ankara: Ürün.
Vegas G. S. (2004). La Escuela de traductores de Toledo en la historia de la filosofía como disciplina. Arete Revista de Filosoia, 16 (1), 101-132. http://revistas.pucp.edu.pe/index.php/arete/article/view/548/538 adresinden erişildi.
Vernet, J. (1991). The pursuit of learning. The UNESCO Courier, 44 (12), 38-39.
Yenen, İ. (2013). İslam medeniyetinin klasik (ortacağ) batı düşüncesine etkileri. Hece Dergisi, 198, 322-330. http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/pdfViewer/index.xhtml?uId=4768&ioM=JournalIssue&pageNum=321&preview=true&isViewer=true#pagemode=bookmarks adresinden erişildi.
Yıldız, Ş. (2007). Yaşayan Endülüs kimliği. Kültür, 8, 38-41.
Yıldız, Ş. (2008). Kurtuba, VIII-XIII. yüzyıllar (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Yıldız, Ş. (2009). Endülüs bilim hayatında Yahudiler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(1):509-528.
Yılmaz, S. ve Erbaş, F. (2017). Endülüs Emevî halifesi II. Hakem’in ilmî kişiliği ve ilim hayatına sağladığı katkılar. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 157-185. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/321894 adresinden erişildi.
Yonar, G. (2013). İslam Medeniyeti’ni çevreleyen kültür alanları ile etkileşimler, Hece Dergisi, 198, 51-69. http://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/pdfViewer/index.xhtml?uId=4768&ioM=JournalIssue&pageNum=50&preview=true&isViewer=true#pagemode=bookmarks adresinden erişildi.
Zaimeche, S. (2003). Aspects of the Islamic influence on science and learning in the Christian West (12th-13th Century), http://www.muslimheritage.com/uploads/Main%20-%20Aspects%20of%20the%20Islamic%20Influence1.pdf adresinden erişildi.
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
